So if you were to ask about the pain
I would lie
I would lie
To fix my mind
I need time
But it’s running out, it’s running out
Oh, I know that I can’t live without you
But this world will keep turning if you do
Would you even want me, looking like a zombie?
Would you even want me, want me, want me?
Zombie van Yungblud vertelt het verhaal van zijn grootmoeder die hij verloor aan haar alcoholverslaving. Alcoholverslaving wordt vaak gezien als een probleem van ‘zwakte’, ‘gebrek aan discipline’ of ‘slechte keuzes’. Maar wie dieper kijkt, ontdekt iets anders: verslaving komt zelden voort uit het verlangen naar alcohol, maar uit het verlangen naar verlichting van de pijn. Het wordt een regulatiestrategie. Een manier om te ontsnappen uit een innerlijke staat die ondragelijk voelt.
Wanneer trauma iemand verandert.
Soms verandert een leven in één seconde. Een klap, een ongeluk, een gebeurtenis die alles mee naar beneden trekt en iemand die je kende, voelt plots niet meer dezelfde. Soms geraak je langzaam in een staat van overleven en word je op een dag wakker en herken je jezelf niet meer. Trauma is niet het verhaal van wat er met je gebeurde, maar het verhaal van wat er in je achterbleef. Het is het litteken dat niemand ziet. Er wordt een patroon ontwikkeld om jezelf te beschermen, om de pijn te verdoven met alcohol, pijnstillers, suiker,…
Trauma verandert je brein.
Wanneer iemand iets ingrijpends meemaakt, wordt het zenuwstelsel overbelast. Sommige functies (emotionele regulatie, spontane vreugde, helder denken,.. ) worden als het ware “uitgezet”, simpelweg omdat het brein in pure overlevingsmodus schiet. De prefrontale cortex (verantwoordelijk voor analytisch vermogen, besluitvorming, creativiteit, planningsvermogen,..) wordt met andere woorden uitgezet en de amygdala (verantwoordelijk voor je emoties, angst) blijft aan. Het resultaat? Je ziet iemand minder reageren. Je boodschap komt niet aan. Alsof ze er zijn, maar toch niet helemaal. Ze blijven functioneren want ze zoeken bevestiging buiten zichzelf. Vanbinnen voelt het leeg voor hun, onveilig. Alsof delen van hun persoonlijkheid onder een dikke laag mist liggen. In de psychologie noemen we het vaak: dissociatie, beschermingsmechanismen of een bevroren overlevingsstand. Het is niet dat iemand niet meer voelt: het is dat ze te veel hebben gevoeld. Het is niet dat ze niet willen luisteren naar je, maar het voelt overweldigend wat je zegt.
De persoon is niet weg, deze zit vast.
Dat is één van de meest hoopvolle inzichten binnen traumatherapie. Achter het vlakke gezicht, de afstand of de stilte zit nog steeds dezelfde kern van de persoon die je ooit kende. Maar hun brein heeft geleerd te overleven door te vluchten, te verdoven, af te sluiten of te bevriezen. Wanneer er geen opvang, geen erkenning of geen steun was na het voorval, blijft het lichaam doen wat het toen moest doen om te overleven:
hyperalert
pleasen
bevriezen
dissociëren
perfectionisme
vermijden
paniek
controle zoeken
anderen redden
jezelf wegcijferen
Het zijn geen persoonlijkheidstrekken, maar overlevingsstrategieën. Dit komt niet alleen voor bij zware ongevallen, natuurrampen, verkrachting,… maar ook bij emotionele verwaarlozing, toxische relaties, langdurige stress, misbruik, verlies, ... Trauma hoeft niet altijd luid te zijn, het stille kan ook hard slaan.
Wat als je pas jaren later komt vast te zitten?
Veel mensen denken: “Het trauma ligt in het verleden.” Maar het lichaam denk daar anders over. Het trauma blijft actief in het lichaam en dat lichaam heeft dus heling nodig. Je heelt niet omdat je ‘sterk genoeg bent’, maar omdat je je veilig genoeg voelt. Heling betekent niet dat je verleden verdwijnt, het betekent dat je terugkeert naar jezelf:
je leert je lichaam opnieuw vertrouwen
je leert emoties toelaten zonder overspoeld te raken
je leert grenzen voelen en uitspreken
je leert dat verbinding veilig kan zijn
je leert dat je waarde niet in anderen ligt
je leert je eigen ritme, je eigen stem, je eigen waarheid
Kan je genezen van je verslaving?
Ja, maar niet alleen door de tijd. De tijd heelt de wonden niet. Herstel vraagt niet om schaamte of oordeel, maar het vraagt om:
Zachtheid
Trauma informatie
Lichaam-gebaseerde therapie zoals EMDR
Somatische oefeningen
Het terugvinden van jezelf.
Veilige verbinding met anderen
Opnieuw leren voelen zonder te verdwijnen
Je lichaam terug laten geloven dat het veilig is, zodat de zombie weer mens kan worden.
Slot.
Verslaving is geen teken dat iemand zwak is. Het is een teken dat iemand ooit alleen was met hun pijn. Wanneer die pijn wordt erkend, kan het lichaam tot rust komen en kan deze de weg terugvinden naar zichzelf. Als medestaander kan je deze persoon niet redden. Je kan hen inspireren om hulp te zoeken. Erken dat ze het moeilijk hebben, maar geef ook mee dat je hun pijn niet hoort te dragen. Je kan naast ze staan en hun de weg wijzen. Ze hoeven de pijn niet meer te dragen. Ze zijn niet gebroken, maar gewond. En wonden kunnen helen wanneer er veiligheid, aandacht en verbinding komt. Het verleden hoeft niet langer de het heden te zijn of de toekomst te schrijven. Trauma verandert je, maar heling ook.